Ośrodek tematyczny: W lesie

Temat: Drzewo to wielki organizm

Cele operacyjne:

Uczeń

• rozumie rolę drzew w prawidłowym funkcjonowaniu lasu,
• dostrzega przyczynowość zjawisk, ich współzależność i wzajemne wpływy,
• umie tworzyć własne zbiory przyrodnicze i własne kolekcje,
• rozpoznaje i nazywa podstawowe gatunki drzew
• angażuje wszystkie zmysły w badaniu świata roślin
• potrafi sklasyfikować ssaki wg zależności pokarmowych
• współpracuje z innymi dziećmi podczas gier i zabaw
• dokonuje prostych pomiarów i obliczeń
• potrafi korzystać z tabel, przewodników

Metody pracy

• poszukujące - pokaz, obserwacja, formułowanie wniosków z samodzielnych obserwacji i pomiarów
• podające - polecenia i objaśnienia nauczyciela, prezentacja wniosków z samodzielnych obserwacji i pomiarów
• praktycznego działania - samodzielne obserwacje w terenie, proste pomiary i obliczenia,

Środki dydaktyczne

• instrukcje
• karta obserwacji drzew
• przewodnik po liściach, owocach, sylwetkach różnych gatunków drzew
• arkusze cienkiego i mocnego papieru, taśma klejąca, kredki woskowe, miarka krawiecka
• wiersz "O czym szumią drzewa" M. Brykczyńskiego
• mini plansze z rysunkiem, nazwą oraz podstawową wiadomością dotyczącą wybranych leśnych zwierząt

Formy pracy: praca indywidualna jednolita, praca w grupach

Miejsce wycieczki: trasa wycieczki biegnie brzegiem jeziora Niesłysz w Nadleśnictwie Świebodzin

Czas realizacji: 5 godzin

Przebieg zajęć:

I. Faza wstępna
Wysłuchanie wiersza pod tytułem "O czym szumią drzewa" M. Brykczyńskiego

Instrukcja I
Przedstawcie w parach scenkę pod tytułem: Rozmowa drzew

II. Faza rozwinięcia
Każdy uczeń ma zadanie wybrać sobie dowolne drzewo na podstawie którego będzie uzupełniał kartę obserwacji drzewa.

Instrukcja II
Uzupełnij kartę drzewa.

1. Sylwetka drzewa
   Przypatrz się rozmaitym sylwetkom drzew. Każdy rodzaj drzewa ma własny, specyficzny kształt na który składa się ułożenie i kształt gałęzi. Narysuj sylwetkę swojego drzewa.
   
   
2. Liść
   Obejrzyj rosnące na drzewie lub leżące na ziemi liście twojego drzewa.
   Narysuj kształt liścia który rośnie na twoim drzewie.
   
   
3. Kora drzewa
   Zbroją każdego drzewa jest kora. Chroni ona drzewo przed wysychaniem,
   przed zniszczeniami powodowanymi przez owady i zwierzęta, utrzymuje stałą temperaturę we wnętrzu drzewa.
   Zdejmij odcisk kory twojego drzewa. Przekalkuj korę i wklej wzór w ramkę.
   
   
4. Gatunek drzewa
   Najlepszą wskazówką przy rozpoznawaniu gatunku drzewa są jego liście. Posłuż się w tym celu przewodnikiem po liściach różnych drzew.



5. Obwód drzewa
   Posługując się miarką krawiecką zmierz obwód twojego drzewa na wysokości
   swoich ramion czyli około 130 cm od ziemi. Wynik wpisz do karty.
   
   
6. Wiek drzewa
   Teraz spróbuj określić wiek twojego drzewa. Skorzystaj z tabeli.
   
   

   GATUNEK DRZEWA	OBWÓD PNIA W CM NA WYSOKOŚCI RAMION
   	30	40	50	60	70	80	90	100	110	120	130	140
   sosna	37	47	59	70	82	95	107	122	144
   świerk	37	47	56	66	77	90	104	121
   jodła	48	53	62	70	79	89	99	111	123	138	158
   modrzew	25	33	43	54	66	80	95	111	129	145
   buk	55	65	71	82	92	108	124	138
   dąb	38	48	56	66	75	84	94	104	113	124	126	132
   brzoza	32	43	58	73	102
   olsza	20	30	44	58	72	85
   jesion	36	48	53	61	72	88	110
   osika	24	34	44	58	79	104

   
   
7. Mieszkańcy drzewa
   Zbadaj zwierzęta, które mieszkają na twoim drzewie albo w jego pobliżu. Poszukaj gniazd ptaków i dziupli wiewiórek na wierzchołku drzewa. Zbadaj ziemię wokół drzewa, na której możesz dostrzec ślady zwierząt, czy też szyszki lub nadjedzone orzechy. Aby zbadać mieszkające na drzewie owady, rozłóż pod nim papier śniadaniowy i delikatnie postukaj kijem w gałązkę. Teraz przyjrzyj się okazom schwytanym na papier. Narysuj wybranego mieszkańca twojego drzewa.
   Pamiętaj! Nie ruszaj ptasich gniazd ani nie podchodź do nich.

Karta drzewa

Instrukcja III

Jak myślisz, o co może prosić drzewo ? Napisz jego prośby.

Zabawa dydaktyczna
W dalszej części zajęć dzieci otrzymują mini plansze z rysunkiem, nazwą oraz podstawową wiadomością dotyczącą wybranych leśnych zwierząt, przyklejają je swoim kolegom do pleców, ci zaś próbują odgadnąć jakie zwierzę noszą na plecach (zobacz: Instrukcja IV).

Przykłady:

Instrukcja IV

Zgadnij kim jesteś? Zadaj pytania kolegom. Przykład:
Dziecko ma przyklejony kartonik przedstawiający lisa. Musi zadać pytania na które otrzymuje odpowiedzi

Po skończonej zabawie dzieci po kolei przedstawiają się. W razie potrzeby korzystają z wiadomości zapisanych na kartkach. Przykład:
Jestem lisem. Zaliczam się do ssaków. Jestem wszystkożerny. Lubię owady, owoce, ptaki i drobne zwierzęta.

Na sygnał nauczyciela tworzą zbiory zwierząt roślinożernych, mięsożernych, zbiór ssaków, ptaków lub owadów.

Instrukcja V

Utwórzcie łańcuch pokarmowy.
Uwaga: Nauczyciel dzieli dzieci na grupy tak, aby łatwiej im było wykonać to zadanie.

Faza podsumowująca

Uczniowie umieszczają otrzymane wcześniej mini plansze z rysunkiem, nazwą oraz podstawową wiadomością dotyczącą wybranych leśnych zwierząt na planszę drzewa. Powstaje w ten sposób plakat pod tytułem: Drzewo to wielki organizm.

Małgorzata Keklak
nauczyciel nauczania zintegrowanego
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 w Świebodzinie