Mój pomysł na pracę wychowawczą
w świetlicy szkolnej


W swojej pracy stosuję z powodzeniem gry muzyczne, których celem jest:

  • inicjowanie i stymulowanie procesów grupowych, w trakcie których rozwijają się indywidualne i społeczne umiejętności twórcze,
  • wytwarzanie w grupie atmosfery swobody i zabawy,
  • udowodnienie, że kreatywność jest osiągalna na każdych zajęciach.

Gry muzyczne są środkiem prowadzącym do rozwoju indywidualnego, społecznego i twórczego, nie są zaś celem samym w sobie.

KATEGORIA PIERWSZA - gry przyczyniające się do rozwoju indywidualnego.

W tej kategorii centralne miejsce zajmuje jednostka. Przez zaangażowanie w grę rozwijamy indywidualne umiejętności takie jak: słuch i koncentracja. Celem tej kategorii jest rozwijanie zdolności selektywnego i ukierunkowanego słuchania, umiejętności koncentrowania się na dźwięku i ogólnego wzmocnienia uwagi, w skrócie - nastawiania uszu.

Przykłady gier:

Muzyczna rozmowa - gra rozwijająca umiejętności słuchania.
Uczestnicy siadają naprzeciw siebie w dwóch rzędach, w ten sposób, że każda osoba z jednego rzędu ma swojego partnera w drugim. Wszyscy mają instrumenty.
Począwszy od pierwszej osoby w rzędzie, każdy po kolei gra coś na instrumencie, a jego partner stara się to jak najdokładniej powtórzyć. Gdy dojdzie do końca rzędu następuje zmiana ról i ci którzy poprzednio grali, teraz powtarzają. Następnie osoba rozpoczynająca zabawę zaczyna znowu grać, a jej partner odpowiada (jak w rozmowie pytanie - odpowiedź).

Rytmiczny głuchy telefon - gra służąca rozwojowi koncentracji.
Grupa siedzi w kręgu. Jedno dziecko wybiera sobie w myśli jakąś piosenkę i wystukuje rytm tej piosenki (pierwsze takty) na plecach sąsiada. Ten przekazuje rytm, który poczuł swojemu sąsiadowi i tak dalej aż do końca kółka. Ostatnie dziecko głośno wystukuje lub klaszcze w rytmie, który został mu przekazany. Jeżeli zgadza się on z pierwotnym, wówczas ktoś inny rozpoczyna zabawę jak na początku.

KATEGORIA DRUGA - gry przyczyniające się do rozwoju społecznego.

W tej kategorii wyróżniamy następujące typy gier:

  • gry służące wzajemnemu poznaniu się,
  • gry interakcyjne,
  • gry rozwijające poczucie wzajemnego zaufania.

Wszystkie są grami typowo grupowymi, przy ich pomocy możemy skonsolidować grupę. Wzmacniają one i wspomagają poczucie jedności grupy. Zależnie od typu gry możemy stymulować lub inicjować procesy grupowe, takie jak: możliwość wzajemnego poznania się, rozluźnienia się, tworzenia poczucia bezpieczeństwa, zaufania do samego siebie i innych, odwagi, współdziałania.
Przez zabawy próbujemy uzyskać to, że nowa grupa przestaje, tak szybko jak to możliwe być zbiorem współzawodniczących ze sobą jednostek, a zaczyna funkcjonować jako dobrze znająca się i współpracująca ze sobą zbiorowość.

Przykłady gier:

Piosenka z dźwięków wydawanych przez zwierzęta.
Grupa siedzi w kręgu. Prowadzący wybiera jakąś znaną piosenkę i proponuje dzieciom zaśpiewanie jej. Potem dzieli uczestników na trzy podgrupy i prosi, aby każda wybrała sobie jakieś zwierzę, którego głos będzie udawała. Grupy przez krótki czas próbują, czy to jest możliwe, a następnie prowadzący zaczyna dyrygować, wskazując kolejność, w której grupy śpiewają jeden wers głosem wybranego przez siebie zwierzęcia. Najważniejszą rzeczą jest utrzymanie równego rytmu i tempa. Np. grupa A wydaje dźwięk "muuu", grupa B "meee" a C "miauu".

Stacja zagłuszająca - gra wprowadzająca i pozwalająca poznawać się wzajemnie
Grupa jest podzielona na trzy, w miarę równe podgrupy. Pierwsza - "nadajnik" ustawia się pod jedną ścianą pokoju, druga - "odbiornik" pod przeciwległą ścianę, a trzecia - "stacja zagłuszająca" - w środku. Tylko ostatnia grupa ma instrumenty.
Nadajnik ma kilka minut czasu na wybranie jakiejś dobrze znanej piosenki. Na znak prowadzącego zaczyna wykonywać ją, śpiewając tylko melodię bez słów.
"Odbiornik" stara się najszybciej rozpoznać tę piosenkę podczas gdy "stacja zagłuszająca" stara się przeszkodzić grając na instrumentach i czyniąc w ten sposób hałas - zakłócić odbiór.
"Nadajnik" i "stacja zagłuszająca" zaczynają równocześnie a "odbiornik" na 30 sekund czasu na rozpoznanie piosenki. Jeżeli w tym czasie nie zdoła tego uczynić przegrywa i następuje zmiana. Można w ten sposób zmieniać podgrupy, tak aby każda wykonywała trzy funkcje po kolei. Po zakończeniu zabawy będzie można stwierdzić, która z nich najszybciej rozpoznała piosenkę.

KATEGORIA TRZECIA - gry służące rozwojowi umiejętności twórczych.

Głównym celem gier zaliczanych do tej kategorii jest spowodowanie wzrostu zaufania jednostki do własnych zdolności twórczych. W każdym z nas ukryte są tego typu zdolności, ale rzadko mają one szansę ujawnić się. Wykorzystując te gry staramy się nauczyć aktywności i twórczego myślenia przez odwoływanie się do fantazji uczestników, ich pomysłowości i zdolności do improwizacji.

Przykład gry:

Instrumenty wyobraźni - gra rozwijająca zdolność ekspresji i wyobraźni.
Grupa siedzi w kółku i każdy po kolei wyjmuje z worka wyimaginowany instrument. Potem, w tej samej kolejności wszyscy prezentują swój instrument przy pomocy dźwięku i gestów. Powinno być to tak przedstawione, by reszta grupy mogła odgadnąć o jaki instrument chodzi.
Wszystkie powyższe pomysły zostały zaczerpnięte z książki Ger Storms, "Gry przy muzyce", Akademos, Poznań 1991.