Wiele ostatnio mówi się o wysokiej randze kształcenia i wychowania regionalnego. Chcąc realizować w praktyce założenia programowe Ministerstwa Edukacji Narodowej, zawarte w rozporządzeniu "Dziedzictwo kulturowe w regionie" postanowiłyśmy opracować autorski rozkład materiału dla klasy czwartej szkoły podstawowej.

Uważałyśmy, że współczesny nauczyciel powinien dokształcać się i uzupełniać swoją wiedzę, (jesteśmy absolwentkami Wydziału Historii i Wydziału Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego) w związku z tym podjęłyśmy naukę w Podyplomowym Studium Wiedzy o Regionie, przy Instytucie Socjologii Uniwersytetu Śląskiego. Studia te wydatnie pomogły nam w zdobyciu wielu informacji związanych z historią i współczesnością regionu oraz przygotowały nas merytorycznie do prowadzenia nowego przedmiotu.
Swoją wiedzę uzupełniłyśmy lekturą licznych pozycji związanych z regionem, których część przydatną uczniom podajemy w załączonej bibliografii.

Program, który opracowałyśmy będzie realizowany na oddzielnej jednostce lekcyjnej, w wymiarze jednej godziny tygodniowo. Ponieważ SP nr 39, w której pracujemy jest szkołą pięcioklasową, uczniowie będą mieli możliwość poznania swojego regionu jedynie w klasie czwartej i piątej.
Chciałybyśmy od nowego roku szkolnego objąć nauczaniem przedmiotu "Dziedzictwo kulturowe w regionie" klasy czwarte i piąte, według jednego programu, nazywanego dalej programem nauczania klas czwartych.
Uzasadniamy to tym, że jest to program propedeutyczny, związany ściśle z rodziną i miastem rodzinnym, które uznałyśmy za punkt wyjścia, przygotowujący do dalszego kształcenia w klasie piątej.
Uważamy, że byłoby błędem nauczanie z pominięciem pierwszego etapu. Przygotowałyśmy również propozycje tematów dla klas piątych i planujemy szczegółowe opracowanie rozkładu materiału, które przedstawimy w marcu 1998 roku, jako dalszy ciąg innowacji.

Celem edukacji regionalnej w procesie dydaktyczno - wychowawczym jest: "Kształcenie w uczniach poczucia własnej tożsamości regionalnej, jego podstawy zaangażowania się w funkcjonowanie własnego środowiska i autentycznego otwarcia się na inne społeczności kultury", czytamy w dokumencie MEN.
Przekazywanie dziedzictwa kulturowego winno odbywać się przede wszystkim poprzez poznawanie i przejmowanie wartości tkwiących w bezpośrednim otoczeniu ucznia. Dlatego tez nasz program ma układ spiralny; wychodzimy od najbliższego otoczenia ucznia czyli od rodziny, poprzez dzielnicę do rodzinnego miasta.

Chcemy, aby wychowanie regionalne na poziomie klasy czwartej było realizowane na płaszczyźnie nauczania propedeutycznego. Tematy zostały ujęte w obrazy, podane jak najbardziej konkretnie i interesująco, aby oddziaływały na wyobraźnię dziecka, które w wieku 10 - 11 lat nie potrafi jeszcze wiązać zdarzeń w określoną całość i nie dostrzega związków przyczynowo - skutkowych. Dlatego też każdy temat - epizod tworzy wyodrębnioną całość.

Nauczanie wiedzy regionalnej podzieliliśmy na trzy działy:

• dział I, obejmuje tematy związane z rodziną, czyli z najbliższym otoczeniem ucznia. Da to uczniom możliwość lepszego poznania swoich rodzin, terenów Polski, z jakich przybyli na Śląsk ich bliscy oraz tradycji i dokumentów rodzinnych.
• dział II, prezentuje tematy związane z dzielnicą, w której znajduje się szkoła: z Żernikami. Uczniowie dowiadują się o przeszłości dzielnicy, o miejscach które warto zobaczyć, o ludziach których należy poznać. Uczniowie będą przeprowadzali wywiady, dowiadując się w ten sposób o dniu dzisiejszym osiedla i jego najistotniejszych problemach.
• dział III - najbardziej rozbudowany, obejmuje tematy dotyczące miasta (Gliwic). Są to lekcje z różnych dziedzin: trzy są poświęcone historii miasta, pięć omawia główne budynki użyteczności publicznej i kulturowej, dwie lekcje ukazują obrzędy i zwyczaje ludowe zachowane w Gliwicach, pięć opowiada o sławnych postaciach, z których nazwiskami spotykamy się w nazewnictwie gliwickich ulic, trzy lekcje poświęciłyśmy zabytkom naszego miasta, trzy następne prezentują tematy ekologiczne i przemysłowe. Trzy godziny poświęciłyśmy na ugruntowanie i uporządkowanie wiadomości. Będą to zajęcia powtórzeniowe, zorganizowane na zasadzie konkursu, najpierw klasowego, a następnie szkolnego, który wyłoni uczniów najlepiej znających omawiane w ciągu roku tematy.

Chcemy, aby treści poszczególnych zajęć były przekazane jak najbardziej różnorodnymi metodami dydaktycznymi, ze szczególnym naciskiem na metody oglądowe. Dlatego tak dużo jest w naszym programie wycieczek.
Dziedzictwo kulturowe będziemy przekazywać we współpracy z instytucjami kultury, takimi jak: muzea, teatr, biblioteki, politechnika, Towarzystwo Przyjaciół Gliwic. Zależy nam również na współpracy z rodzicami, w zbieraniu wywiadów, pamiątek rodzinnych, przekazywaniu wiedzy i umiejętności.

Naszym zamiarem jest, aby te zajęcia różniły się od innych lekcji przedmiotowych. Z tego powodu oprócz wprowadzenia dużej ilości metod oglądowych, zdecydowałyśmy, aby uczniowie nie prowadzili zeszytów. Zamiast nich każda klasa będzie prowadziła kronikę, w której za pomocą zdjęć, wycinków prasowych, prac uczniów i innych materiałów, zilustruje przebieg każdych zajęć.
Podsumowaniem pracy przy kronikach będzie ich wystawa na koniec roku szkolnego. Będą one służyły też, jako pomoc dydaktyczna w następnych latach.

Wierzymy, że każdy człowiek uczestniczy w życiu społeczności lokalnej, a ruch regionalistyczny uaktywnia wszystkie środowiska i wyzwala inicjatywy społeczne. Sądzimy, że nasz program pomoże w wykreowaniu postaw obywatelskich, które pozwolą uczniom odnaleźć się we współczesnym świecie.